Toaleta - wynalazek nowy czy nie tak calkiem....

Tytuł bloga zobowiązuje, nie może wiec być ciągle tylko o Szkocji. Tym razem muza blogowa natchnęła mnie na pisanie o toalecie.... bo i czemuż by nie?

Toaleta wydawało by się ze wynalazek relatywnie nowy ale nic bardziej mylnego. Juz w Sumerze posiadali wynalazek spłuczki. Pociągano z sznurek który otwierał zbiornik z płynąca pod "sedesem" woda. 
Także Chiny miały już w czasach antycznych coś co stanowiło toaletę. Otóż mieli tam takie domeczki, rysunki i modele jak ten poniżej pokazują ze wchodziło się tam po schodkach. Domeczki te miał toaletę w środku a odchody spadały do zagrody gdzie trzymano świnki. Świnki miały pożywiać się tym co spadło z domeczku i produkować tym samym nawoź na pola. Poniżej model takiego domeczku z epoki Han.

3000 lat p.n.e w starożytnej Grecji również posiadano toaleta zapewne zapożyczyli ten wynalazek od Egipcjan którzy zapożyczyli go od Sumeryjczyków. Następnie Rzym przejął ten patent od Greków. Jednakże w przeciwieństwie do współczesnych toalet tamte w większości były miejscami dalekimi od prywatności. Bogate domostwa miały prywatne toalety jednakże te w miastach były w większości toaletami publicznymi, gdzie w jednym pomieszczeniu znajdowała się lawa z wykutymi w kamieniu (być może marmurze) otworami, jeden przy drugim. Kto wie, może sąsiedzi spotykali się w toaletach  pośladek w pośladek na plotki?

Tak to się jakoś podziało ze cywilizacja która poczyniła tak znaczne postępy znacznie podupadła wraz z upadkiem Imperium Rzymskiego. I już warunki sanitarne w takim średniowieczu zupełnie inaczej wyglądały. Wszelkiego rodzaju odpadki a także i odchody były po prostu wylewane przez okno wprost na ulice. Stad zwyczaj wykrzykiwania "Idzie się!" by uniknąć oblania, no cóż nazwijmy to imieniu, letnim moczem podczas spaceru. W niektórych miastach zarządzono godziny kiedy można było wylewać odchody za okno.

Niektóre zamki posiadały tak zwane garderoby do których chadzało się za potrzeba. W lecie wieszało tam futra by przy pomocy intensywnej woni amoniaku bijącej z otworów chronić je przed szkodliwa działalnością moli. Poza zamkami jednakże uskuteczniało się chaszcze i rzeki gdzie można było się jednocześnie podmyć. Niektóre opisy sugerują ze panie tak jak i panowie nie krepowały się zbytnio i porostu załatwiały sie tam gdzie stały gdy je przypiliło. Panie miały o tyle łatwiej ze wystarczyło im przykucnąć po prostu, wtedy nie noszono bielizny. Panowie już mieli trudniej z powodu spodni a rycerstwo jeszcze gorzej.

Skąd wzięło się powiedzenie "tam gdzie król chadza piechota"  tego nie wiem, jednakże królowie woleli nie pozostawać zbyt długo w odosobnieniu bo o wypadek nie trudno. Przykładowo Henryk Walezy zginał właśnie w toalecie. Podobno niektóre trony królewskie wyposażone były w dziury i mogły stanowić jednoczenie funkcje toalety dzięki czemu ci królowie którzy się nie krepowali, mogli przyjmować delegacje bez przerwy na.... no bez przerwy.

W XI wieku u nas w Polsce zaczynają budować toalety w zamkach Krzyżackich. Toalety te były umieszczane w pewnym oddaleniu od zamku i koniecznie nad strumieniem by produkt jelit spadał wprost do wody. Nazywano je Gdaniskami. Największa z nich znajduje się na zamku w Kwidzynie gdzie toaleta oddalona jest od zamku o 55 metrów. Trochę mało praktycznie, bo co jeśli naprawdę kogoś przypiliło? Lecieć taki kawal drogi, a jeśli do toalety była kolejka? I to kolejka rycerzy? a każdy z nich miał do zdjęcia z siebie zbroje...... no nie ma szans by zdążyć w takich warunkach! Zdjęcie poniżej pochodzi z Wikipedii, wpis o Gdaniskach oczywiście.

Oglądając filmy kostiumowe gdzie aktorki dumnie paradują w pięknych sukniach poprzez korytarze zamków i pałaców naprawdę trudno wyobrazić sobie realia. Na przykład taki Wersal za czasów Króla Słońce słynął z brudu i smrodu.  Znajdowały się tam co prawda "garderoby" w ilości 274, w których znajdował się nocniczek ceramiczny jednakże na 10 tys ludzi to trochę mało i tak większość dworzan załatwiała się po katach. Stad tez okrzyki "Król idzie" mające na celu ostrzeżenie tych którzy aktualnie załatwiali swoje potrzeby by król nie przyłapał ich z opuszczonymi spodniami.
Jeśli się weźmie pod uwagę objętość sukni i stelaża pod suknia to pewnie damom na dworze Ludwika łatwiej było przykucnąć gdzieś w kacie niż celować w nocniczek.

Pierwsza miskę klozetowa miała na dworze królowa Elżbieta I. Jej deska klozetowa była obita purpurowym pluszem i miała możliwość spłukiwania jednakże przykra won nadal się z niej dobywała z racji braku bieżącej wody. Wynalazek ten został dopracowany w 1775. W Warszawie pierwsze toalety tego typu założono w latach 70'tych. Ciekawostka jest ze Kraków miał je wcześniej.

Ja osobiście ciesze się ze w czasach dzisiejszych mamy luksus posiadania toalet w mieszkaniach.