Skara Brae czyli neolityczna osada I stoliczek antyczek

O wiosce Skara Brae, neolitycznej osadzie starszej niz piramidy po raz pierwszy usłyszałam w Szkocji, okoliczności juz nie pamietam, dośc ze natychmiast zachcialam sie tam dostac. Działo sie to juz dobre kilka lat temu i od tej pory marzylam o podrozy do Skara Brae, osady o ktorej Indiana Jones dawal wyklady, W końcu przecież piramidy zrobiły na mnie piramidalne wrażenie, czemu wiec nie odwiedzić wioski w której ludzie mieszkali zanim starożytni Egipcjanie pozbierali te wszytskie głazy do kupy i ułożyli je jeden na drugim?

Po wielu latach udało mi sie dotrzeć na Orkady, jak juz wspomniałam w poprzednim wpisie dzień pierwszy nie był szczególnie ciekawy, lało jak z cebra a jedyna atrakcje stanowiło doładowanie elektryczności oraz wizyta w muzeum. Za to dzień drugi....... Razem z kojacym mruczeniem silnikow promu (w koncu przeciez byl zaparkowany tuz za oknem) przywitalo mnie słońce, które napełniło mnie radością i chęcią do natychmiastowego ruszenia w teren. Tu wspomnę, ze słońce słońcem, ale jesienią ruszać w teren na Orkadach należy jedynie ubranym w coś ciepłego oraz nieprzemakalnego. Wieje tam strasznie z powodu braku drzew, a deszcz może zacząć padać w kazdej chwili i nawet przy pełnym słońcu.

Szczerze mówiąc , odkrywca neolitycznej wioski Skara Brae William Watt, nie musiał sie szczególnie nameczyc by ja odkryc. Wszystko za niego załatwił sztorm w 1850 roku podczas bardzo silnych wiatrów cześć budynków wcześniej zasypana piaskiem została odkryta, a slawny odkrywca musiał tylko przejść sie na spacer nad morze. Wszystko działo sie tuż przy jego domu, nie było wiec wiekszych szans by ktoś inny ja odkrył. I tak wykopalisko cudownie zachowane pod piaskiem przez stulecia i dzieki temu prawie nie naruszone, w koncu objawilo sie w calej okazalosci.

Coz mozna o niej napisac? Jest (teraz) połozona nad brzegiem morza. Gdzie była połozona I jak wygladala kiedy była zamieszkana? Ktoz to wie? Krajobraz bardzo sie zmienil od tego czasu. To co teraz jest plaza moglo rownie dobrze byc terenami uprawnymi lub reszta osady.

Zwiedzanie obiektu zaczynamy od wystawy muzealnej. Znajduja sie tam roznosci z ktorych za najciekawsze uznalam dziwne kule.

Czemu dawni Skarabrianie rzezbili je w kamieniu? Tego nie wiemy, naukowcy snuja rozmaite domysly w temacie, ze to obiekty religijne lub zabawki lub ze po prostu, ze nudzilo im sie w dlugie zimowe wieczory. Innym ciekawym obiektem jest slawny Buddo, malenki “bozek” ktorego rowniez zneziono na terenie wioski, a ktory potem zaginal w tajemniczych okolicznosciach, tylko po to by po latach odnalesc sie w muzeum w Stromness.

Po wyjsciu z muzeum, doslownie zaraz za progiem, czeka na zwiedzajacych replika jednego z budyneczkow. Co ciekawe, wszystkie budyneczki pod wzgledem wyposazenia sa takie same. Czyżby demokracja neolityczna? A moze po prostu brak Ikei w poblizu pozbawil dawnych Skarabrian talenow dekoracyjcych. 

Od repliki budynku trzeba sie przejsc kawaleczek do samej wioski, ja po drodze zatrzymuje sie na plazy. Co ciekawe, znajdziemy tam duzo kamieni ulozonych w eleganckie stosiki. Kto rozpoczal ten zwyczaj? 

Tego nie wiadomo, teraz stosiki sa regularnie budowane I uzupelniane przez turystow. Mnie plaza ta bardzo odzialywuje na wyobraznie, oczyma duszy widze na horyzoncie nadplywajace drakkary, pelne mniej lub bardziej krwiozerczych wikingow.... 

Kto wie, byc moze moja wizja nie jest az tak daleka od prawdy bowiem na terenie posiadlosci odnaleziono groby wikingow. Na zyczenie pani domu zostaly one zachowane tam je odnaleziono.

Docieram do samej wioski, pierwsze co zauwazam... jest mniejsza niz myslalam! Lata cale zakopana w piasku nie wystaje zbyt bardzo ponad ziemie. Na teren budyneczkow nie wolno wchodzic, mozna je jedynie obejsc dookola. Niestey nie wiadomo czy orginalnie osada ta byla wieksza i o ile. Kazdy z domow ma taki sam uklad, palenisko na srodku, lozka po bokach oraz cos na ksztalt szafki/poleczki na ktorym podejzewa sie, ze prehistoryczny czlowiek ustawial pamiatki i zdjecia z wakacji.

Ciekawostka jest, ze ten jak sie podejzewa bardzo prymitywny czlowiek, odczuwal jednak potrzebe by miec w domu porzadna toalete, a nie smigac za potrzeba w chaszcze. W domach okryto specjalnie do tego celu oddelegowane nisze, mialy one dostep do czegos co mozemy nazwac kanalizacja. 

Innym interestujacym faktem jest to ze ludzie zamieszkujacy Skara Brae nie byli, jak byc moze, sobie wyobrazamy, rozmiarow wyrosnietego goryla tylko naszego wzrostu. Niespodzianka. Spotkawszy na ulicy czlowieka pierwotnego,  byc moze bysmy nie zauwali zadnej roznicy. Wejscia do ich domkow sa niskie celowo, by mieszkania byly cieplejsze a takze byc moze z powodow obronnych. 

Czemu Skara Brae zostala opuszczona? Zastanawial sie nad tym sam profesor Indiana Jones w ostatnim filmie z serii. Tak naprawde nikt do konca nie wie. Jednakze ostatnio podejzewa sie ze osada nie zostala nagle opuszczona tylko, ze byl to dosc dlugi proces, raczej polegajacy na tym ze mlodziez opuszczala osade w poszukiwaniu nowych bogatszych terenow do osiedlenia sie niz nagly masowy exodus.

Ostatnim punktem programu jest zwiedzenie domu w ktorym mieszkal odkrywca osady. W budynku dostepne do zwiedzania sa niektore pokoje a na pieterku znajdziemy kolejna wystawke gdzie podziwiac mozna rozne roznosci wykopane na terenie posiadlosci. Czesc z nich pochodzi z odkopanych grobow wikingow. 

To co mnie osobiscie calkiem zachwycilo to stoliczek antyczek, a czemuz to? Bo mam w domu taki sam. Tylko ze az do tej pory nie bylam przekonana o jego antycznosci. Teraz juz wiem ze w antyczne wlasciwosci stoliczka nigdy nie nalezalo watpic ;)